در این سمینار که رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم، یوسف ثبوتی رئیس گروه علوم پایه فرهنگستان، محمدقلی نادعلیان رئیس گروه علوم دامپزشکی فرهنگستان، تعدادی از رؤسای شاخه های تخصصی فرهنگستان، اعضای پیوسنه، وابسته و همکاران مدعو گروه علوم پایه فرهنگستان، استادان دانشگاه ها، دانشجویان و علاقمندان حضور داشتند، ابتدا مجتبی شمسی پور رئیس شاخه شیمی فرهنگستان علوم ضمن تبریک ایام مبارک پیروزی انقلاب اسلامی، به حاضران خیر مقدم گفت.

در ادامه مهدی محقق عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی درباره رازی و علم کیمیا سخنرانی کرد.

مهدی محقق در ابتدای سخنانش با اشاره به این نکته که دشمنان ایران کوشش دارند فرهنگ علمی ما را خدشه دار کنند و چهره دانشمندان بزرگ اسلام و ایران را مخدوش کنند، تأکید کرد که باید در معرفی دانشمندان بزرگ ایران که علم و فرهنگ ما وامدار نبوغ و تلاش های آنان است، بیش از پیش کوشید.

وی در ادامه به برخی آثار و دستاوردهای بزرگ رازی اشاره کرد و با خواندن این بیت که «دست از مس وجود چو مردان ره بشوی / تا کیمیای عشق بیابی و زر شوی» اظهار داشت: دانشمندان اسلامی در آثار خود از علمی به نام «کیمیا» نام برده اند که با آن می توان ماهیت فلزات را تغییر داد و دانشمندانی همچون جلدکی و طغرائی و رازی به آن پرداخته اند و نسبت این علم را به جابربن حیان می رسانند که از اصحاب امام جعفر صادق (ع) بوده است و در آثار خود از آن حضرت با عنوان «سیدی» یاد می کند.

محقق ادامه داد: یعقوب اسحق کندی، فیلسوف عرب، کیمیا را ممتنع دانسته و اعمال کیمیاگران را خدعه و نیرنگی بیش نمی داند و برخی دیگر آن را فقط تغییر رنگ دانسته اند نه تغییر ماهیت.

مهدی محقق در ادامه افزود: رازی بر اساس فهرست ابوریحان بیرونی بیست و یک کتاب در کیمیا نوشته که برخی از آنها در رد منکران این علم است. محقق از میان این کتاب ها به «فی شرف الصناعه» (در شرافت صنعت کیمیا)، «فی محن الذهب و الفضه» (در آزمایش زر و سیم) و «سرالاسرار فی التجارب» اشاره کرد و توضیحاتی درباره این آثار ارائه نمود.

در ادامه این جلسه رضا داوری اردکانی در سخنان کوتاهی ضمن تبریک سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و تشکر از تشریف فرمایی حاضران و آرزوی توفیق برای برگزارکنندگان سمینار، اظهار داشت: برای توسعه علم باید به تاریخ علم توجه کرد چرا که ما به سرچشمه ها نیاز داریم.

رئیس فرهنگستان علوم مهدی محقق تصریح کرد: دکتر محقق با تحقیقات و آثار بزرگ علمی خود ما را به سرچشمه ها برده اند چرا که در کشور ما این تحقیقات رسم نبود و حدود ۲۰۰ سال تعطیل بود اما از ۵۰ سال پیش آقای دکتر مهدی محقق و معدود دانشمندان نظیر ایشان تجدید عهد کردند و کار را مجدداً آغاز نمودند.

داوری اردکانی با اشاره به تسلط مهدی محقق به تاریخ علم و تاریخ فرهنگ ایران، آثار وی را بسیار گرانبها دانست و گفت: در مدت ۵۰ سالی که استاد مهدی محقق را می شناسم هر روز یقین من نسبت به مقام علم و فضل و دانش ایشان بیشتر شده است.